Laatste ontwikkelingen box-3-herstel

Het kabinet heeft een beleidsbesluit gepubliceerd waarin wordt uitgewerkt hoe de aanslagen inkomstenbelasting met box-3-heffing moeten worden vastgesteld naar aanleiding van het bekende kerstarrest. Dit besluit is bedoeld voor het rechtsherstel van mensen die tijdig bezwaar hebben gemaakt tegen de aanslagen inkomstenbelasting over 2017 tot en met 2020 en voor alle belastingplichtigen van wie de aanslagen inkomstenbelasting met box-3-heffing over de jaren 2017 tot en met 2022 op 24 december 2021 nog niet onherroepelijk vaststonden. Bij het rechtsherstel wordt uitgegaan van de werkelijke samenstelling van het vermogen, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen banktegoeden, overige bezittingen en schulden. Per jaar geldt voor iedere vermogenscategorie een afzonderlijk forfaitair rendementspercentage. Zo zijn die percentages voor het jaar 2021 vastgesteld op 0,01% voor banktegoeden, 5,69% voor overige bezittingen en 2,46% voor schulden. Is uw nieuw berekende box-3-voordeel lager dan volgens het wettelijk systeem, dan krijgt u geld terug. Is uw nieuw berekende box-3-voordeel hoger dan het wettelijk systeem, dan hoeft u niets bij te betalen.

Volgens deze berekeningswijze krijgen mensen met overwegend spaartegoeden meer box-3-heffing terug dan mensen die ook overige box-3-bezittingen hebben.

Tip
Bent u het niet eens met het geboden rechtsherstel? U kunt dan verzoeken om ambtshalve vermindering. Wordt dit afgewezen, dan kunt u daartegen in beroep bij de rechtbank.

Box-3-rechtsherstel niet-bezwaarmakers?

Hebt u niet tijdig bezwaar gemaakt en stonden op 24 december 2021 uw aanslagen over de jaren 2017 tot en met 2020 al onherroepelijk vast? Dan krijgt u pas op Prinsjesdag uitsluitsel of u rechtsherstel krijgt voor de onterecht geheven box-3-heffing. Wel zijn drie scenario’s bekendgemaakt over de mogelijke vormgeving van dat herstel en de daarbij gemaakte overwegingen. De drie scenario’s bestaan uit geen herstel (1), volledig herstel (2) en gedeeltelijk herstel (3). Bij scenario 3 worden verschillende varianten van rechtsherstel uitgewerkt, al dan niet rekening houdend met het belang van kleine vermogenden. De gevolgen van de scenario’s worden momenteel uitgewerkt.

Varianten derde scenario

De varianten van het derde scenario zijn:

• rechtsherstel volgens de forfaitaire spaarvariant met maximering van het herstelbedrag (bijvoorbeeld € 500 of € 1.000);
• rechtsherstel volgens de forfaitaire spaarvariant tot een maximum aan vermogen (bijvoorbeeld

€ 200.000);

• uitkering van een vast of variabel bedrag buiten de fiscaliteit om;
• verhoging van het heffingvrije vermogen tot bijvoorbeeld € 100.000 met terugwerkende kracht.

Voordeel bij verkoop woning tegen (lagere) WOZ-waarde

Lang waren de fiscale gevolgen van een verkoop van een woning tegen de (lagere) WOZ-waarde aan bijvoorbeeld kinderen onduidelijk. Daar is een einde aan gekomen. Staatssecretaris Van Rij heeft onlangs bevestigd dat bij de berekening van de schenkbelasting uitgegaan moet worden van de WOZ-waarde. De verschuldigde schenkbelasting wordt dus alleen berekend als de koopsom lager is dan de WOZ-waarde.

Tip
Heeft u een woning met een WOZ-waarde die veel lager is dan de werkelijke waarde? Overweeg dan uw woning tegen de WOZ-waarde te verkopen aan uw kinderen. Uw kinderen zijn dan geen schenkbelasting verschuldigd. Vraag uw adviseur nog wel naar mogelijke andere (fiscale) gevolgen van een verkoop van uw woning.

Verkoop gevolgd door kwijtschelding
Verkoopt u de woning en scheldt u vervolgens (een deel van) de koopsom kwijt? Dan bestaat de schenking uit de kwijtschelding. Op kwijtscheldingen ziet het WOZ-waarderingsvoorschrift niet. Alleen als de kwijtschelding meer dan 90% van de koopsom bedraagt, wordt aangenomen dat de woning object is van de schenking. In dat geval wordt wel aangesloten bij de WOZ-waarde.

Partnervrijstelling erfbelasting en opname in verpleeghuis

Als u ongehuwd samenwoont, bent u fiscaal partners van elkaar voor de Successiewet als:

• u minimaal zes maanden (voor de erfbelasting) of twee jaar (voor de schenkbelasting) met elkaar samenwoont;
• op hetzelfde woonadres bent ingeschreven in de Basisregistratie Personen; én
• een notarieel samenlevingscontract hebt met een wederzijdse zorgverplichting. Deze laatste eis vervalt als u en uw partner tenminste vijf jaar samenwonen.

Maar stel dat een van u beiden wordt opgenomen in een verpleeghuis? De opgenomen partner wordt dan ingeschreven op dat adres. U en uw partner voldoen dan niet meer aan bovenstaande voorwaarden, waardoor de partnervrijstelling voor de erfbelasting (in 2022: € 680.645) en de toepassing van de lage tarieven (10%/20%) zouden vervallen. Om de vervelende uitwerking daarvan te voorkomen, wordt voor deze situatie een uitzondering gemaakt. Daardoor blijft de kwalificatie als fiscaal partner bij opname in een verpleeghuis toch in stand. Tenminste, zolang na het einde van de inschrijving op het gezamenlijk adres ten aanzien van geen van u beiden een derde persoon als partner wordt aangemerkt.

Tip
Is er sprake van een langdurige opname van uw partner in een verpleeghuis en komt er een nieuwe liefde in beeld? Bedenk dan goed of eventueel samenwonen leidt tot het einde van het partnerschap voor de Successiewet met uw opgenomen partner.

Informatierecht onterfd kind

Een kind dat door zijn ouders is onterfd, heeft altijd recht op de legitieme portie. Dit is een vordering in geld waarop een kind minimaal recht heeft bij het overlijden van zijn of haar ouder. Met het opeisen daarvan wordt het kind schuldeiser in de nalatenschap, maar hij of zij mag zich niet inhoudelijk bemoeien met de nalatenschap en de afwikkeling daarvan.

Een onterfd kind moet natuurlijk wel kunnen bepalen hoe hoog zijn/haar vordering is. Hierin voorziet de wet. Het onterfde kind maakt namelijk tegenover de erfgenamen en de executeur aanspraak op inzage en een afschrift van alle benodigde bescheiden die nodig zijn om de legitieme portie vast te stellen. Denk hierbij aan de aangifte erfbelasting, informatie over schenkingen en giften, bankafschriften, informatie over levensverzekeringen en polissen, de WOZ-beschikking van de woning of taxatierapporten van ander onroerend goed of van (kostbare) inboedel.

Afschrift testament of verklaring van erfrecht
Er wordt regelmatig geprocedeerd over de informatieplicht richting onterfde kinderen. Zo ook over de vraag of er recht bestaat op een afschrift van het testament en/of de verklaring van erfrecht. In zijn algemeenheid wordt aangenomen dat het gedeelte van het testament waaruit blijkt dat het kind is onterfd en bij wie hij/zij zich moet melden, ter beschikking moet worden gesteld.

Doe vóór 1 september opgave gegevens ex-ANBI

In Nederland gevestigde voormalige algemeen nut beogende instellingen (ANBI’s) die hun status op of na 2013 hebben verloren, moeten de gegevens over 2021 vóór 1 september 2022 aanleveren bij de Belastingdienst. Voldoen zij daar niet aan, dan volgt een boete. De informatieplicht betreft het verloop van het eigen vermogen van de ANBI vanaf het moment dat de ANBI-status eindigde, verminderd met de uitgaven en kosten voor de goede doelen. Daarnaast moeten de gegevens worden verstrekt over ontvangen donaties en schenkingen. U doet de opgaaf met een digitaal formulier. De informatieplicht bestaat zolang het eigen vermogen van de ex-ANBI meer bedraagt dan € 25.000. Daarbij telt het vermogen dat de ex-ANBI na het statusverlies heeft opgebouwd, niet mee. Denk bijvoorbeeld aan opgebouwd vermogen uit ontvangen schenkingen en donaties. Wordt de ANBI geliquideerd of verhuist zij naar het buitenland? Dan vervalt de informatieplicht voor de toekomst.

Tip
Wanneer een ANBI haar status verliest, zijn de giften aan die ANBI niet meer aftrekbaar. Een gift aan een voormalige ANBI blijft echter aftrekbaar, zolang de ANBI-status wordt vermeld in het register van de Belastingdienst. Dit is alleen anders ingeval van kwader trouw van de schenker. Let op, contante giften zijn sinds 1 januari 2021 niet meer aftrekbaar.