Wij krijgen veel arbeidsrechtelijke vragen met betrekking tot het coronavirus. Hieronder een lijst met vragen én antwoorden, die u mogelijk van pas komen binnen uw bedrijf.
Is de werkgever verplicht om maatregelen te treffen ter bescherming van de medewerkers tegen het coronavirus?
Ja, de werkgever is wettelijk verplicht om zorg te dragen voor een gezonde en veilige werkomgeving. Als de werkgever die verplichting niet nakomt, loopt hij de kans aansprakelijk te worden gehouden voor schade die medewerkers lijden als gevolg van de niet-nakoming van die verplichting.
Wat moet de werkgever doen om zijn medewerkers te beschermen?
- Volg de richtlijnen van de (rijks)overheid of GGD op en informeer de medewerkers actief.
- Stel een hygiëneprotocol in. Wilt u een tekstvoorstel, mail dan naar fleur@vanbreearbeidsrecht.nl.
Kan de werkgever medewerkers verbieden om privé naar risicogebieden af te reizen?
Nee, verbieden kan niet, maar ernstig afraden kan wel als het gaat om landen of gebieden ten aanzien waarvan een aangescherpt of negatief reisadvies geldt. Als de medewerker dan toch gaat, dan zijn de consequenties (bijvoorbeeld het stopzetten van loon wanneer hij ziek wordt of in quarantaine moet) voor hem.
Mogen verlofdagen worden afgeschreven als een medewerker tijdens zijn vakantie besmet raakt?
Nee, dat kan niet; als de bestemming voor vertrek al was aangemerkt als een risicogebied dan ligt dat mogelijk anders.
Kan de werkgever aan de medewerkers vragen of zij recent een risicogebied hebben bezocht, dan wel of zij van plan zijn om dat te gaan doen?
Ja, dat kan; als het gaat om reizen naar specifieke risicogebieden dan is dit niet in strijd met de privacywetgeving.
Mag de werkgever aan medewerkers vragen of ze lijden aan symptomen van het coronavirus, en mag de werkgever de medewerkers medisch laten testen?
Als een vermoeden bestaat dat een werknemer met het virus is besmet, dan mag ernaar vragen wel, maar medisch laten testen is in strijd met de privacywetgeving. De werkgever kan de medewerker onder omstandigheden wel naar huis sturen vanuit de zorgplicht voor de andere medewerkers.
Kan de werkgever andere medewerkers op de hoogte stellen van het feit dat bij een van de medewerkers het corona-virus is geconstateerd?
Ja dat mag, en het moet zelfs onder omstandigheden (ter vervulling van de wettelijke zorgplicht voor de andere medewerkers). Wel mag de privacy van de betreffende medewerker niet onnodig geschaad worden.
Moeten medewerkers gewoon komen werken, ook als ze bang zijn voor besmetting?
Ja, als er geen gegronde vrees is voor besmetting dan moeten werknemers gewoon naar het werk komen. Het verdient wel aanbeveling om soepel om te gaan met verzoeken tot thuis werken, en als er wel gegronde vrees voor besmetting bestaat, dan kan de werkgever aan de medewerker vragen om thuis te werken. Het thuiswerkbeleid dient te voldoen aan de relevante wetgeving, waaronder de Arbowetgeving. Zo moeten bijvoorbeeld bureau, bureaustoel en verlichting aan de normen die ook op kantoor gelden.
Als de werkgever inrichting van de thuiswerkplek betaalt, is dat belastingvrij?
De werkgever kan inrichting van de werkplek thuis betalen zonder dat dat belast loon is indien:
- De medewerker tenminste 20% van uw werktijd thuis gaat werken;
- Het thuiswerken wordt gefaciliteerd met telecommunicatie;
- De werkplek voldoet aan Arbowetgeving;
- De afspraken omtrent thuis werken schriftelijk vastliggen. Mail voor een tekstvoorstel naar willemijn@vastrecht.com.
Als de medewerker alleen thuis gaat werken gedurende de coronacrisis, dan haalt hij de eerste eis niet (20% van de werktijd) en valt deze mogelijkheid af.
Daarnaast kan de werkgever belastingvrij vergoeden de kosten die de medewerker thuis maakt voor:
- Internet;
- Vaste telefoon;
- Mobiele telefoon;
- Laptop.
Hierbij geldt grosso modo alleen de eis dat de werkgever gebruik daarvan noodzakelijk vindt. Ook hier is een schriftelijke vastlegging wenselijk. Bovendien moet u deze voorzieningen in uw eigen administratie aanwijzen als verstrekt onder “gerichte vrijstelling”. De schriftelijke vastlegging is daartoe een handig middel. Een op maat gemaakt tekstvoorstel is op verzoek verkrijgbaar. Mail voor een tekstvoorstel naar willemijn@vastrecht.com.
Kan de werkgever aan medewerkers adviseren om het openbaar vervoer en drukke plaatsen te mijden?
Ja, dat kan de werkgever doen; hij is immers wettelijk verplicht om te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving voor alle medewerkers. Verbieden om met het openbaar vervoer te reizen en op drukke plaatsen te komen is echter slechts mogelijk wanneer er een geronde en reële vrees bestaat voor besmetting.
Heeft dit alles invloed op de belastingvrije reiskostenvergoeding?
(1) Als een medewerker meer dan incidenteel thuis gaat werken moet de reiskostenvergoeding worden herzien. De belastingvrije reiskostenvergoeding mag immers niet meer dekken dan de daadwerkelijke reiskosten. Een vaste reiskostenvergoeding is gebaseerd op het overeengekomen aantal werkdagen per jaar en een inschatting van de ziekte- en thuiswerkdagen. Dan aantal kan nu drastisch anders worden.
(2) Als een medewerker gewoonlijk met OV reisde en op die basis zijn werkelijke reiskosten vergoed kreeg en de medewerker voorlopig met eigen vervoer gaat reizen moet de vergoeding ook worden aangepast. Alleen voor woon-werkverkeer met OV geldt immers dat de echte kosten geheel vergoed kunnen worden. Bij woon-werkverkeer met eigen vervoer moet de vergoeding worden bijgesteld naar € 0,19 per km.
Heeft een medewerker die in quarantaine zit recht op loon?
Ja, als de medewerker op bevel van de (buitenlandse) overheid in quarantaine zit, dan heeft hij recht op loon. Voor medewerkers die doelbewust afreizen naar gebieden waar het coronavirus heerst en waar mogelijk zelfs een verscherpt of negatief reisadvies geldt, ligt dit anders.
Mag een medewerker thuis blijven als de school of het kinderdagverblijf wordt gesloten?
Ja, de medewerker heeft dan recht op kortdurend (betaald) calamiteitenverlof (in de CAO kunnen afwijkende of aanvullende bepalingen staan). Deze vorm van verlof is bedoeld als een noodmaatregel. De medewerker zal snel op zoek moeten naar een passende oplossing en als die niet gevonden wordt moeten er vakantiedagen of onbetaald verlof worden opgenomen.
Kunnen werkgevers die worden geraakt door de gevolgen van het coronavirus hun medewerkers minder laten werken?
Ja, dat kan, werkgevers kunnen een vergunning aan vragen om werktijdverkorting door te voeren. Om in aanmerking te komen voor een vergunning voor werktijdverkorting moet een bedrijf aan twee voorwaarden voldoen:
- Het bedrijf is getroffen door een bijzondere situatie die niet onder het normale ondernemersrisico valt (bijvoorbeeld de uitbraak van een epidemie, zoals het coronavirus, waardoor het personeel tijdelijk niet of minder ingezet kan worden).
- Voor een periode van minimaal 2 tot maximaal 24 kalenderweken wordt minstens 20% minder werk verwacht.
De vergunning voor werktijdverkorting geldt maximaal 6 weken en kan worden verlengd tot in totaal maximaal 18 weken.
Als de vergunning wordt afgegeven, dan kan de werkgever eenzijdig de werktijd van de medewerkers verkorten. De medewerkers ontvangen tijdens de werktijdverkorting het volledige salaris, maar na afloop van de vergunningsperiode kan de werkgever een tijdelijke WW-uitkering aanvragen voor de uren die de medewerkers niet werkten tijdens de vergunningsperiode.
Neemt u bij vragen gerust contact op met ons.
Willemijn van Sandick, Vastrecht – willemijn@vastrecht.com; telefoon 070- 3131 000
Fleur van Bree, Van Bree Arbeidsrecht – fleur@vanbreearbeidsrecht.nl telefoon 06-51086665